Woede
Is iritatie, woede, booscheid beheersbaar? Stel je voor dat een woedend minister president, tijdens een persconferentie zich niet kan beheersen. Op een gegeven moment gebeurt er iets dat hem niet aanstaat. Hij wordt sarcastisch of nog erger, begint zijn stem te verheffen, agressief te gebaren, zelfs te vloeken, tegen een stoel schoppen. Of hij loopt zonder iets te zeggen weg. Het kan een ogenblik duren, maar de gevolgen? De rest kan je jezelf zeker bedenken.
Woede is een emotie die wordt geassocieerd met een grote opwinding en is een reactie op onder andere zich niet begrepen voelen, het overschrijden van je persoonlijke grenzen, gevoel van bedreiging van behoeftes of mislukking. Het is geen goede of slechte emotie, wel een belangrijke ingrediënt voor ons emotionele evenwicht.
Gebrek aan beheersing kan serieuze gevolgen hebben. Het is dan uiterst belangrijk om de oorzaak van jouw woede uitbarstingen zo snel mogelijk op te sporen en er iets aan te doen. Een buitengewoon moeilijke taak!
Woede – wel of niet uiten?
Wanneer men een ander lastig valt, de ander pijn doet (letterlijk of figuurlijk) dan is woede een probleem.
De negatieve emoties moeten je er toch ergens uit kunnen gooien? Je mag ze niet opkroppen? Na de woede uitbarsting voel je je toch opgelucht? – hoor ik je denken. Oehhhh..eh…
Dit is wellicht een aanwinst, maar die is van korte duur. Je doet vooral anderen, en jezelf te kort.
Let maar eens op, hoe voel je je als iemand in je nabije omgeving (tegen een ander) vloekt, een ander bekritiseert, naar beneden haalt, zijn stem verheft of agressief gebaart?
Deze emoties lijken aanstekelijk. Voor je het weet voel je je zelf naar, gespannen en misschien ook agressief, een aanval-klaar of juist klaar om weg te rennen?
En dan….Hoe voel je je in een gezelschap dat ontspannen is?
De woede als uitlaatklep? Dat werkt niet. Want meer van hetzelfde is meer van hetzelfde is meer van… Met andere woorden woede genereert woede.
Woede is dus een uiting van een dieper gelegen (en je nog onbekende) oorzaak.
Als je geïrriteerd bent, ben je niet bewust bezig met jezelf. Je schiet in een automatische reactie. Bovendien ben je ook niet bewust bezig met een ander. Je aandacht is er niet bij. Je bent niet geïnteresseerd in hoe een ander zich voelt, of je hem pijn doet of je de stemming bederft.
Waar is woede goed voor?
Kwaad zijn, is best nuttig. Woede is een natuurlijke reactie op een gevoel van dreiging. Het is woede die je kracht geeft in een crisis en je motiveert om tot actie te komen (te vechten, te vluchten, bevriezen of een hulp te zoeken). Een intense periode van woede kost veel energie, die het oermechanisme in je lichaam activeert dat je leven ‘moet redden’. Daarna voel je vaak een opluchting maar je wordt er ook wel moe van. Hoe je wendt of keert, het is echter een staat van verminderde zelfbeheersing.
Het belang van je eigen woede leren kennen.
Stel voor, je heb jezelf prima in de hand. Plotseling wordt je geïrriteerd of ontplof je, het is gedaan! Zomaar! Van één op ander moment. Voor je het weet is het gebeurt. Je hebt het gevoel dat het je overviel, denkt niet in staat te zijn om de woede te kunnen beheersen.
of
Je bent geïrriteerd, maar kunt jezelf beheersen. Opeens wordt het te veel en je kunt er niet meer tegen. Zonder iets te zeggen, wel kokend van binnen, loop je weg.
Herkenbaar?
Het is van belang om de woede bij jezelf te herkennen.
Stel je je echter voor….hoe zou het zijn als je de woede kon uiten en op een constructieve manier duidelijk kon maken wat je wil? Hoe zou dat zijn?
Het doel van je eigen woede te leren kennen is om jezelf beter te begrijpen, en te begrijpen welke invloed je fysieke sensaties en emoties hebben op jou en jouw omgeving. De mate van je boosheid, wanneer en waar je boos wordt zegt veel over jouw behoeftes, verwachtingen, waarden, zelfacceptatie, keuzes etc. Zelfkennis vereist het oefenen, hoe vaker hoe beter. Hierdoor vergroot je jouw vermogen om de ruimte vóór het uitbarsten te identificeren, waardoor je meer tijd hebt om voor een betere of andere efficiëntere aanpak te kiezen. Met andere woorden wordt je een bekwame woede manager.
Wanneer is de tijd om woede aan te pakken?
Herkenningsmomenten op een rij:
- Je gaat vaak met ruzie uit elkaar,
- Mensen om je heen maken zich zorgen om jou (jouw gedrag),
- In gesprek met jou mijden mensen de gevoelige onderwerpen,
- Mensen mijden jou,
- Je wordt geadviseerd om rustig aan te doen, te kalmeren of te ontspannen,
- Je hebt er zelf last van (je voelt je verdrietig, schuldig, down, uitgeput, je hebt er spijt van of je bent boos op jezelf)
Hoe uit je jouw woede?
Verschillende manieren om woede te uiten:
- agressief – bijvoorbeeld een fysieke of verbale reactie. Daarbij overschrijd je de grenzen van anderen,
- passief – waarbij de emoties worden onderdrukt. Je voelt je ongemakkelijk maar doet niets om de situatie te veranderen,
- assertief – de meest effectieve reactie. Om dit te kunnen doen heb je bepaalde vaardigheden nodig om de woede te kunnen uiten en je emoties en behoeftes te kunnen benoemen, zonder de grenzen van een ander te overschrijden, met respect naar jezelf en anderen toe. Weet je niet hoe dat voor elkaar te krijgen? Juist dat kan je leren.
De waarschuwingssignalen komen vaak uit de omgeving, wees alert daarop. Soms is al de toon van je stem dat agressief kan overkomen met als gevolg dat de mensen van je weggaan of wegblijven. Alleen mensen waar je iets voor betekent (familie, vrienden), die het goed met je voor hebben, zullen je vertellen hoe ze jouw gedrag ervaren.
Ervaar je vaak irritaties of woede aanvallen? Kost zelfbeheersing je moeite? Herkennen dat hier iets aan gedaan moet worden. Dit is de eerste stap in de goede richting.
Het is dan de moeite waard om wat rustiger aan te doen, je woede te onderzoeken en zodra je
rustig bent, eens bij eerdere ervaringen van woede stil te staan. Het is niet de bedoeling om de onrechtvaardigheden te analyseren, maar inzicht te krijgen in de mechanismen die jouw eigen woede aanwakkeren. Om met de woede om te kunnen gaan is het belangrijk om te weten om welke gedachten, gevoelens en behoeftes het gaat.
Zelfonderzoek – vraag en antwoord.
- Jij, hij, zij, het maakt me boos of ik ben boos?
- Welke gebeurtenissen vormen de aanleiding? Wat zijn de triggers?
- Waar in mijn lichaam begin ik me boos te voelen?
- Welke reactie in mijn lichaam kan een waarschuwingsteken worden voor dreigende woede?
- Wat denk ik in geval van opkomende woede?
- Hoe gedraag ik me dan?
- Als ik me gewoon boos voel, hoe intens is dat (op een schaal van 1 tot 10) ?
- Hoe makkelijk word ik boos (op een schaal van 1 tot 10)?
- Als ik me boos voel, verberg ik het of, ongeacht de gevolgen, reageer ik het af naar buiten?
- Waarom ben ik zo boos? Wat zijn de behoeftes achter mijn woede?
- Hoe beïnvloedt woede mijn relatie(s)?
- Aan welke mensen toon ik mijn irritatie?
- In welke situaties voel ik me rustiger?
- Waardoor voel ik me rustiger?
Wanneer ben je boos of woedend?
Een aanleiding om boos te worden kan bijvoorbeeld zijn:
- Wanneer je voelt dat iets of iemand je bedreigt. Het is een reflex die je op scherp stelt om jezelf te kunnen verdedigen. Het probleem ontstaat echter bij de inschatting, wanneer en of iets wel of niet je daadwerkelijk bedreigt.
- Als dingen niet goed gaan. Als je nauwkeurig plannen hebt gemaakt of een vaste gewoonte hebt (om altijd op vrijdag ochtend de boodschappen te doen), of wanneer je haast hebt (je moet op tijd op het werk komen) en iets of iemand een roet in het eten gooit waardoor het uitvoeren daarvan niet mogelijk blijkt te zijn. Soms voelt het als een aanval op jezelf. Dan zoek je een schuldige.
- Wanneer je moe, hongerig of slaperig bent, raak je sneller uit je doen. Om begrijpelijke redenen, omdat je vanuit je primitieve automatisch piloot reageert, heb je dan minder zelfbeheersing.
- in relatief veilige situaties in het bijzijn van je naasten (familie of vrienden). De omgeving speelt degelijk een rol m.b.t. de reactie op een gebeurtenis. Mensen reageren vaak anders thuis dan erbuiten. Tussen vreemden kun je je waarschijnlijk beter beheersen dan thuis.
Er zijn echter vaak meerdere oorzaken tegelijkertijd wat het stressniveau vergroot.
Hoe om te gaan met woede?
Het is niet de bedoeling om je woede binnen te verbergen, of te negeren. Woede is een emotie, het tonen ervan en erover praten is een waardevolle vaardigheid. Vaak leer je echter om emoties (o.a. woede) te onderdrukken en zodoende te denken dat dit de methode is om ermee om te gaan. Het beïnvloeden van je emoties is echter alleen mogelijk als je emoties herkent. Dan pas kun je ze op een passende manier uiten. Zo is het ook met woede.
Goed nieuws is dat onafhankelijk van waar de woedetrigger vandaan komt, het is je eigen emotie en dus jij bent degene die beslist wat ermee gebeurt.
Tips om woede te beheersen
Hier alvast een paar suggesties voor jou om je te ontspannen of om je woede op een constructieve manier te kalmeren en beheersen:
- Probeer eens verschillende soorten fysieke activiteit, dat helpt de irritaties te verminderen (een sport of hobby) en zoek de activiteit die het beste bij je past.
- Vind een plek waar je je frustratie/woede vrijuit kunt afreageren, het van je afschrijven, schreeuwen of huilen. De negatieve lading kan zo eruit.
- Ga er bewust voor zitten en onderzoek waar je woede zich in het lichaam bevindt. Dat kan je doen door liggend of zittend een moment voor jezelf te nemen, zich naar binnen te richten en te observeren hoe je lichaam ervoor staat. Je kan mindfulness of meditatie proberen.
- Werk aan communicatie. Het kunnen praten over je emoties, behoeften en verwachtingen helpt je om je bewust boos te voelen waardoor je een (woede)uitbarsting kan voorkomen.
- Spreek met jezelf van tevoren af wat je gaat doen als de situatie uit de hand dreigt te lopen. Neem time-out d.w.z. trek je letterlijk terug of ga weg. Maar voor je het doet laat het een ander weten, bijvoorbeeld: “Sorry, ik ben boos en moet tot rust komen. Ik ga nu weg en kom er morgen op terug,”. Zo voorkom je dat een zeer gespannen situatie totaal uit de hand loopt.
- Leer de conflictsituatie bekijken alsof je een toeschouwer bent, op afstand. Waar emotie begint, daar eindigt rationeel denken. Als je uit je emotie reageert, lijkt het vaak achteraf gezien, een overdrijven reactie. Zodra je dezelfde situatie vanuit een afstandje bekijkt, kan je beter relativeren waardoor je objectiever bent.
Zou je willen dat de minister president onbeheerst en onvoorspelbaar is? Zou je boze mensen om je heen willen hebben, op het werk of thuis? Of heb je liever blije en vreedzame mensen?
Daarom is het werken aan niet agressieve vormen van het communiceren zo belangrijk.
Weet je genoeg en ga je aan de slag? Top! Ik wens je veel succes!
Heb je nog vragen dan hoor ik het graag via https://coachanna.nl/contact/. Heb je hulp nodig? Wacht niet meer en book een gratis Skype sessie via https://coachanna.nl/contact/.
Nieuwsgierig naar meer klick dan op https://coachanna.nl
De werkelijke held is degene die zijn eigen woede en haat overwint. – Dalai Lama